Piłka nożna to najpopularniejsza dyscyplina sportowa na świecie. Narodziła się na Wyspach Brytyjskich. Jaka jest jej historia? Dowiedz się więcej na ten temat!

Historia piłki nożnej - ile lat ma ta dyscyplina?

W Polsce ponad 400 tys. osób uprawia zawodowo piłkę nożną. Jeśli weźmiemy pod uwagę również tych, którzy grają dla przyjemności, to ta liczba wzrośnie do milionów. Piłka nożna ma długą historię, cieszy się ogromnym zainteresowaniem - zarówno oglądających mecze w telewizji, jak i uczestniczących w nich jako zawodnicy. Od ilu lat na świecie gra się w piłkę nożną? Jaka jest historia tej dyscypliny?

Historia piłki nożnej - kiedy powstała piłka nożna?

Możesz się spotkać z różnymi opiniami. Przeważnie mówi się, że kolebką tej dyscypliny jest Anglia, natomiast ze starych kronik wynika, że w piłkę nożną grano znacznie wcześniej. Ponoć uprawiali ją żołnierze carscy już w V wieku p.n.e. Prawdopodobnie w niewielkim stopniu przypominała wtedy dyscyplinę, którą znamy obecnie, ale ogólne zasady futbolu były podobne. Dwie drużyny starały się umieścić piłkę w określonym miejscu, przy czym rolę futbolówki odgrywało coś innego. Najpewniej ten sport uprawiali już starożytni Grecy i Rzymianie. Znany był też w średniowieczu w innych krajach, pod różnymi nazwami. We Francji było to soule, w Anglii football, a we Włoszech - calcio. Calcio jest słowem do tej pory używanym do określania ligi włoskiej, a dla części klubów stanowi element nazwy.

Jednak to Anglia jest uważana za miejsce narodzin tej dyscypliny. W XIX wieku rozpoczęły się tam pierwsze rozgrywki piłkarskie. Ważnym krokiem było opracowanie i spisanie zasad gry, a następnie dołączenie jej do programu wychowania fizycznego w szkołach. Pierwszy raz reguły te oficjalnie sformułowano w 1848 roku w Cambridge, a ponownie doszło do tego w Sheffield, 24 października 1857 roku. W tym samym roku powstał Sheffield Football Club, który uważany jest za najstarszy zespół piłkarski. Oczywiście do dziś w tym mieście funkcjonuje drużyna futbolowa, a liga angielska jest jedną z najlepszych na świecie.

Dzięki inicjatywie The Football Association w 1871 roku doszło do ujednolicenia zasad piłki nożnej. W 1888 roku powstała liga, a w 1900 roku futbol stał się dyscypliną olimpijską. Czy słowo futbol powinno być wykorzystywane do określenia tej gry? W większości krajów używa się go jako synonimu. Natomiast jest również futbol amerykański, który stanowi zupełnie inną grę. Przeważnie jednak nawet anglojęzyczny rozmówca zrozumie, słysząc daną nazwę, że chodzi o grę w piłkę nożną.

W 1904 roku powstała Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej (FIFA), która skupia obecnie kilkaset milionów zawodników i odpowiada za organizowanie najważniejszych rozgrywek. Od 1930 roku patronuje ona mistrzostwom świata mężczyzn.

Jeśli chodzi o igrzyska olimpijskie, to w latach 1900, 1908 i 1912 wygrała je Wielka Brytania, a w 1904 roku - Kanada. Początkowo kraj, w którym ta gra na dobre się rozpoczęła, zdecydowanie dominował. Trudno ocenić, czy pozostaje on cały czas światowym liderem, ale na pewno angielski związek piłki nożnej prowadzi jedną z najlepszych lig na świecie, a Anglia ma solidną reprezentację, która walczy o najwyższe cele. Ponadto kraj ten ma znakomite kluby piłkarskie. Tutejsze zespoły są uważane za najbogatsze i najlepiej płacące. Dlatego w Anglii gra wielu znakomitych piłkarzy.

Mistrzostwa świata w piłce nożnej

Pierwszy Mundial rozegrano w 1940 roku w Urugwaju - to gospodarze imprezy okazali się jej zwycięzcami. Natomiast najwięcej triumfów w tych rozgrywkach mają:

• Brazylia - 5 razy, w latach 1958, 1962, 1970, 1994, 2002;
• Włochy - 4 razy, w latach 1934, 1938, 1982, 2006;
• Niemcy - 3 razy, w latach 1954, 1974, 1990;
• Argentyna - 3 razy, w latach 1978, 1986, 2022.

Mimo że piłka nożna kobiet ma tak samo długą historię jak rozgrywki mężczyzn, to cieszy się dużo mniejszym zainteresowaniem. Pierwsze mistrzostwa świata pań odbyły się dopiero w 1991 roku, a wygrały je zawodniczki z USA.

Swoje rozgrywki miał również Stary Kontynent. Pierwsze mistrzostwa Europy miały miejsce w 1960 roku we Francji, a zmagania wygrał Związek Radziecki.

Rozgrywki piłki nożnej w Polsce - historia polskiej piłki

Pierwsze krajowe rozgrywki prawdopodobnie miały miejsce w latach 80. XIX wieku. Są różne teorie dotyczące tego, kto zapoczątkował tę dyscyplinę w Polsce, ale mógł to być Henryk Jordan, lekarz medycyny, który przywiózł piłkę z Prus. Była to osoba, która według różnych źródeł istotnie przyłożyła się do rozwoju futbolu w kraju. Jako prekursora polskiej piłki nożnej często wymienia się również działacza lwowskiego oddziału „Sokoła" - Edwarda Cenara.

Natomiast do najstarszych klubów piłkarskich w Polsce zalicza się:

• Czarnych Lwów - 1903 r.;
• Pogoń Lwów - 1904;
• 1. FC Katowice - 1905;
• Resovię Rzeszów - 1905;
• Cracovię - 1906.

Piłka nożna to najpopularniejszy sport w Polsce. Chodzi nie tylko o liczbę uprawiających tę dyscyplinę, ale i widzów. Natomiast polska liga nie jest zaliczana do mocnych. W lutym 2023 roku według współczynnika UEFA była 27. w Europie. Współczynnik ten zależy przede wszystkim od wyników drużyny w rozgrywkach europejskich.

W 1919 roku powstał Polski Związek Piłki Nożnej, który m.in. czuwa nad rozgrywkami ligowymi w naszym kraju.

Jak zmieniały się przepisy gry w piłkę nożną?

Celem gry jest umieszczenie piłki w bramce przeciwnika. Ta dyscyplina sportowa ma za sobą wiele zmian - zasady w Polsce i na świecie były modyfikowane. Gra narodziła się na Wyspach Brytyjskich i to tam opracowano pierwsze jej reguły. Niektóre przepisy, które kiedyś obowiązywały, mogą teraz mocno zaskakiwać. W 1866 roku zdecydowano, że piłkę można podawać do przodu - wcześniej można było to robić w bok i do tyłu.

W 1871 roku na meczach pojawili się sędziowie. Przed tym czasem konfliktowe sytuacje rozwiązywali kapitanowie, ale i oni mieli problemy z dojściem do porozumienia. W 1873 roku wprowadzono rzuty rożne, a w 1874 roku - rzuty z autu, kiedy piłka opuści boisko, wyjdzie za linię boczną. W 1875 roku pojawiły się poprzeczki w bramkach. Wcześniej składały się tylko ze słupków. W 1891 roku wprowadzono rzuty karne, które wykonywano z odległości 11 metrów. Od 1897 roku oficjalnie drużyny mają liczyć 11 zawodników, a mecz trwa 90 minut. W 1909 roku wyodrębniono bramkarza, który miał rozgrywać mecz w innym ubraniu niż pozostali uczestnicy.

Piłka nożna na świecie wciąż się zmienia. W czasie pandemii ustalona została zasada umożliwiająca wykonanie 5 zmian. Pojawił się VAR, który pozwala na weryfikację niejednoznacznych sytuacji. Bezdyskusyjnie jednak proponowane wdrożenia idą w dobrym kierunku.